Krónan á 80 aura og allir hampa Seðlabankastjóra

Krónan á 80 aura stykkið.

Stundum velti ég því fyrir mér hvað það er hræðilegt að vera ekki frægur á Íslandi. Ef þú ert ekki frægur, ert kominn af ríku fólki eða verið í sjónvarpi, þá er erfitt að koma því sem þú segir þannig til skila að einhver taki mark á þér. Hér sitja allir og þegja þegar Seðlabankastjóri og hans menn, gefa afslátt af krónunni ár eftir ár svo að fólk skipti erlendum gjaldeyrir fyrir íslenskar krónur. Einfalt reiknisdæmi sem segir okkur að eigi ég erlenda mynt að andvirði 100.000 evra þá get ég keypt krónur og ég fæ hverja krónu á 80 aura. Hverjum hefði einhverntíma dreymt um það að kaupa krónu á 80 aura.

Hvaðan kemur hugmyndin eða hver er tilgangurinn?

Er virkilega verið að gera þetta einhvernstaðar annarstaðar? Og til hvers í ósköpum er þetta gert? Þetta er ekkert eins og þetta sé eins dags tilboð, þetta er búið að vera einhver ár. Hver er tilgangur að fólk sem á pening fái krónur á afslætti. Af hverju látum við fara svo með okkur. Við erum að gefa 20 aura af hverri krónu og hvað er búið að skipta inn miklu fjármagni. Hvenær kemur að því að þetta fólk skiptir þessu aftur yfir í erlenda mynt og hvað gerist þá? Tilangurinn segja þeir að sé að fá inngjaldeyri en hvers vegna á þennan hátt? 

Húsnæðisbólan

Úff, jú Seðlabankinn setti skilyrði, fólk varð að fjárfesta í fyrirtækjum eða fasteignum. Fjöldinn ákvað að kaupa fasteignir því það er annað augljóst dæmi. Þetta efnaða fólk kaupir fasteign, verður venjulegur markaður uppiskroppa með íbúðir því eðlilegt kerfi vinnur þannig að ég kaupi íbúð og sel aðra á móti. Nú kemur inn fé að utan og það fólk kaupir og engin eign losnar í staðin.  Þetta er oft stóreignafólk, fyrrverandi stóreignafólk sem flutti út fé, arð fyrirtækja sem fóru á hausinn hjá sumum, sumir bara hagsýnir og áttu eign erlendis, en allt er þetta fólk sem á fé og fær tækifæri að kaupa fasteign með afláttarkrónum og spennir upp markaðinn. Sú spenna helst væntanlega nokkur ár og þá verður væntanlega búið að aflétta gjaldeyrirshöftunum. En hvað gerirst þá?

Skipti yfir í erlenda mynt

Það kemur að því að gjaldeyrishöftunum verður aflétt, sennilega mátulega til að fólk sem keypti fasteignir er búið að uppfylla tímamörkin sem þurfti að eiga eignirnar, man ekki hvort 5 eða 6 ár en skiptir ekki öllu, fólk nær að selja á toppverði og allir hraða sér að selja, verð fellur aftur og þeir landsmenn sem höfðu keypt á háu verði lenda í því að veðhlutfall á eignunum hækkar og sama svekkelsið endurtekur sig. Fólkið sem átti erlenda gjaldeyrinn í upphafi skiptir nú þessum íslensku krónum með fyrst sínum 20% hagnaði sem það fékk við skiptin og síðan hagnaðinum af fasteignakaupunum.  Krónan hríðfellur, gjaldeyrisforðinn hverfur. Við erum í sama veseninu.  En í stað þess láta stórefnafólk fá hagnað uppá tugi prósenta þá hefðum við geta styrkt innlenda framleiðslu

Hvað hefðum við geta gert?

Við hefðum geta látið þennan pening í innlenda framleiðslu sem hefði skapað okkur útflutningstekjur, sem sé gjaldeyri. Hvað verður það mikill peningur sem fer út aftur jú það eru tugir milljarðar sem fara í það að greiða peningafólkinu sinn hagnað, þegar peningafólkið fer með peninginn út aftur.  Við erum trúlega að fara að ráða þennan „snilling“ seðlabankastjóra aftur og allir hrósa honum og hampa. Hann fór í mál við ríkið til að hann fengi meira, hann fékk greiddan málskostnað svo hann fengi meira, en hvað gerði hann fyrir okkur fólkið í landinu? Jú, peningafólkinu gaf hann afslátt af krónunni, heldur stýrivöxtum háum svo við innlenda fólkið greiðum himinháa vexti og fyrirtæki eiga mjög erfitt með að keppa við erland fyrirtæki sem hafa aðgang að lágum vöxtum.

Ef maður hefur trú á að því sem maður hefur í höndunum sé gott þá gefur maður ekki afslátt, maður styrkir ekki þann sem styrkinn hefur og ber niður þann veika. Maður styrkir þann veika, og fær öflugar útflutningsgreinar og fleiri. Fyrir sama fé og við erum að gefa í afslætti gætum við reist risastór gróðurhús og flutt út grænmeti og blóm. við gætum verið sjálfbær í allri grænmetisframleiðslu. Við gætum styrkt rafbílavæðinguna með hagkvæmum lánum til þeirra sem versla sér slíkan bíl og sparað þvílíkan pening í bensín og olíu og bara styrkja fyrirtæki sem eiga möguleika á útflutningi en vantar aðgang að rekstrarfé á sanngjörnum vöxtum. Það er svo margt sem hægt er að gera fyrir þennan pening sem verið er að gefa þeim sem aurana hafa. Bara af því að enginn tekur mark á þeim sem er ekki frægur, er ekki þekktur, er ekki ríkur. Eða er það ekki málið heldur að þeir sem eru að hagnast á þessu eru stóreignamenn og hverjir ætli að það séu í okkar ríkisstjórn sem hampa þessum aðgerðum og telja þær góðar? hmm skrítið hvað þetta á vel við en enginn þorir að segja neitt, allavega ekki þeir á þingi, því hmm, þú gætir orðið af góðu starfi þegar þú hættir.

 

Tabú

Ligg andvaka og hugsa um gildi laga og þann feril sem þau fara áður en þau eru sett. Að mörgu er að hyggja en við nánari skoðun vitum við að lögin eru samin af fólki og fólk hefur misjafna skoðun á hverju máli, misjafna reynslu, misjafnar væntingar. Þjóðfélagið breytist og það sem á við í dag er kannski úrelt á morgun. Ég er loksins farinn að skilja að til að verða góður lögfræðingur verður maður að lesa óhemju mikið til að skilja af hverju við höfum þetta svona en ekki hinsegin eða á annan veginn en ekki hinn. Málið er samt ekki svo einfalt í mörgum tilvikum. Það er einfaldlega ekki nægilegt að vita af hverju, því hvað gerum við þegar við sjáum að þetta gengur ekki og lögin eru í raun samin af hugsjónarfólki sem hefur lagt sig fram til að skilja viss málefni út í gegn. Þau fylgja oft því munstri sem skapast hefur á hinum norðurlöndunum og reynt að aðlaga að íslenskum aðstæðum eða að okkar fámenni í vissum tilvikum, það er bara einfaldlega ekki hægt að gera ráð fyrir öllum hugsanlegum aðstæðum. Ennþá erum við í grunninn gott fólk og hjálpum hvort öðru þegar á reynir en það sem ég er að tala um að sé ekki nægilegt að skilja bara af hverju, eru mál sem eru tabú í þjóðfélaginu.

Ofbeldi er tabú í þjóðfélaginu. Við þegjum þunnu hljóði yfir því að við heyrðum að í næsta húsi var karlinn eitthvað að tuska konuna, börnin fóru að gráta, brothljóð, öskur, dynkir, eitthvað sem veldur því að við erum nokkuð viss að um ofbeldi er að ræða en þetta er Gunni í næsta húsi, hann sem er svo skemmtilegur og hann myndi ekki gera flugu mein, hann elskar konuna sína og ekki honum að kenna að hún virðist vera orðin svo fáskipt, talar varla við kjaft og heldur sig mest inni bara. Ekkert skrítið að hann fái nóg annað slagið. Krakkarnir verða bara smá hrædd en hann myndi aldrei leggja hendur á þau eða konuna.

Svona er þetta, konan kúguð og veit að ef hún skilur við hann verður hann brjálaður svo hún ákveður að harka út í einhver ár þangað til að börnin verða eldri, hann var nú svo blíður eftir að hann barði hana síðast og gaf henni nýja saumavél, og þar á undan nýja tölvu og þar á undan keyptu þau 50 tommu flatskjáinn sem þeim hafði alltaf langað svo í en Gunni ekki viljað kaupa.

Einn daginn fékk konan nóg og þegar hann hafði blindfullur barið hana eins og harðfisk af því að hún fékk meira útborgað en hann og honum fannst hún vera að ögra sér með því að vera að státa sig af upphæðinni. Hún gat ekki meir, hún hreinlega „snappaði", hann gerði aldrei neitt á heimilinu, hún vann 2 tímum lengur en hann til að fá svipuð laun útborgað, hún kom heim dauðþreytt og þá var hann oft fullur, heimtaði mat, heimtaði föt, heimtaði kynlíf, heimtaði og krafðist og þegar hún í einfeldni sinni var ánægð með sig þá fékk hún að finna fyrir því. Hún væri ekki betri en nokkur drusla, og ætti að halda sig á mottunni og bla bla bla. Hún „snappaði" og tók í bræði sinni styttuna sem var á stofuborðinu sem hún datt á og braut, styttan brotnaði ekki, bara borðið og eflaust einhver rifbein í henni. Hún tók styttuna og barði hann í höfuðið og hann höfuðkúpubrotnaði. Hún hringdi á sjúkrabíl, löggan kom og hún var dæmd.

Hún hafði aldrei kært hann, hún hafði aldrei sagt annað en að hún hefði dottið eða hestur sparkað í sig einu sinni þegar hann kýldi hana svo fast. Hún skammaðist sín að segja öðrum frá því að hún væri beitt ofbeldi. Sönnunargögnin lágu fyrir, styttan, játning hennar, og hann kærði hana auðvitað auk þess að þegar um svo alvarlegt mál er að ræða þá grípur ríkið inní.                                                                          

Hún þarf að sitja inni. Hún missir forsjá barnanna, því hann þarf að hefna sín á henni og þó honum þyki vænt um börnin að einhverju leiti þá er það meiri friðþæging að taka börnin frá henni heldur en að hugsa um hag barnanna.  Þó þau grátbiðji um að vera hjá mömmu en ekki hjá pabba sínum þá er bara litið á þetta sem geðshræringu útaf af öllu sem gerðist. Nágrannarnir segja við eftirgrennslan yfirvalda að hann skvetti stundum í sig og sé smá skapstyggur en þvílíkan öðling sé varla að finna. Hún hafi aftur á móti verið svo þung orðin og haldið sig innandyra. (sem er ef lesandi skilur það ekki, dæmigert fyrir konur sem eru beittar ofbeldi, auk þess að börnin losna aldrei við þær afleiðingar sem ofbeldi hefur haft á þau)

Hvernig er hægt að koma í veg fyrir slíkt óréttlæti, kúgun, ofbeldi, niðurlægingu eða hvaða ofbeldi sem er beitt, leiði til þess að sá sem er fórnarlambið verði talinn sökudólgur? Sem betur fer er þetta dæmi mitt undantekning en samt að hluta til úr sænskum dóm, en bara að hluta til. Hitt er skáldað upp úr þeim aragrúa af dómum sem ég er búinn að lesa.
Hvernig getum við komið í veg fyrir slíkt? Jú með því að tilkynna í hvert sinn sem við verðum vör við ofbeldi, í hvert sinn sem okkur grunar að um ofbeldi sé að ræða, og alltaf alltaf þegar við vitum að börn eru á heimilinu. Stundum sjá menn að sér ef tekið er á málunum strax og leita sér hjálpar. Rannsóknir sýna að ofbeldi erfist, drengir sem sjá föður sinn berja móður sína, eru líklegri en hinir að berja sínar konur þegar þeir eldast. Dæturnar eru líklegri til að verða kúgaðar og þola yfirgang. Stoppum ofbeldi með kærleik. Ekki bíða þar til að einhver annar gerir hlutina sem þér ber alveg eins skilda til að gera. Við vitum hvað lögin segja og í svona tilfelli þurfum við ekki að hugsa útí það heldur hvað segir samviskan okkur? Er eðlilegt að horfa uppá ofbeldi og aðhafast ekki neitt? Þjófélagið breytis og mennirnir með svo tökum okkur til og verðum leiðinleg og hringjum á lögguna þegar við sjáum eða verðum vör við ofbeldi. Aðstoðum konuna, börnin, sýnum þeim kærleika, ást og umburðarlyndi því þó þau hati þig fyrir að þú skiptir þér af og þú veður drullusokkur, afskiptasemin uppmáluð, þú verður sá sem gerðir rangt að þeim finnst. Þú veist betur, þú veist að sá tími kemur að þau þakka þér. Bjargaðu lífi þeirra sem þurfa að þola ofbeldi, ekki bara treysta á að lögin dæmi þann sem hefur gert rangt. Lögin bæta ekki sálarlíf barnanna. Lögin eru ekki bara til að refsa heldur til að varna því að ofbeldi sé framkvæmt. Lögin leggja þá skildu á hendur þér að sjáir þú manneskju í hættu og þú getur forðað því að hún láti lífið eða slasist þá ber þér að koma henni til aðstoðar og það getur þú gert með því að hringja á lögregluna. Refsing er fyrir eitthvað sem er gert í trássi við lög og reglur, en við getum oft stoppað það áður en það fer svo langt. Lífið er oftast best þegar við getum lifað því í sátt við lög og menn og í sátt við okkur sjálf.

Virðum skoðanir annarra og lítum okkur nær.

Svona af því að umræðan á facebook og í samfélaginu er um ummæli einhverra kvenna í pólitíkinni, um breytta staðsetningu lóðar undir mosku sem var úthlutað, um orð Salmans Tamini um að honum finnist rétt að handhöggva þjófa og fleiri orð sem fallið hafa í hita leiksins. Hver og einn hefur rétt á sínum skoðunum og hver og einn hefur rétt að iðka sína trú en við þykjumst vera stolt af því að við séum þjóð sem virðir jafnrétti hér á landi. Mikið er talað um hvernig aðrir virði ekki konur, hvernig aðrir virði ekki börn og fram eftir götum og er það gott eitt að menn geri sér grein fyrir því að það eigi að virða rétt annarra en svo kemur það sorglega. Í skýrslu sem var unnin fyrir Félags- og tryggingamálaráðuneytið 2010 um ofbeldi í nánum samböndum, kemur fram að rúmlega 22% kvenna á aldrinum 18 – 80 ára hafa verið beittar ofbeldi einhvern tíma frá 16 ára aldri í nánu sambandi. Í meira en 70% þessara tilvika var áfengi með í för en samt virðum við rétt þeirra sem vilja drekka. Þetta er á Íslandi og meðal íslendinga. Erum við sem þjóð að virða rétt kvenna? Erum við þjóð sem viðrum rétt allra?

USA er með dauðarefsingu, en samt eru þeir oft kallaðir manna kristnastir. Við Evrópubúar höfum sett af stað 2 heimstyrjaldir og erum við þó kristnir. USA er alltaf í stríði. Hér á landi erum með kerfi þar sem einhverjir komust upp með setja heila þjóð á hausinn með þeim afleiðingum að fjöldi manns hefur gefist upp á lífinu, fjöldi manns flúði land, fjöldi manns leið illa og missti heimili sín. Nú er aðalhitamálið eitthvað sem er framandi, eitthvað sem hægt er að benda á og segja, þetta viljum við ekki, en gleymum að líta okkur nær og sjá hvað það er sem við gætum gert betur. Ég á tengdason sem á móðir sem kemur frá landi sem er eyja fyrir utan afríku, þar lifa öll trúarbrögð í sátt og samlyndi. Trúarbrögð er andlegur hlutur sem hefur ekkert að gera með það sem gerist í einræðisríkjum eins og flest þessi múslímalönd eru. Hér á Íslandi höfum við lög sem við reynum að lifa eftir og þau gilda um alla sem búa hér á landi og því auðvelt að stoppa eitthvað sem fer úr böndunum og hræðsluáróður er algengur þegar kosningar eiga í hlut en það er ótrúleg hvað fólk lætur ginnast.

Ég hef oft ákveðnar skoðanir á hlutunum og er örugglega með fullt af fordómum en ég reyni að læra á hverjum degi að við erum ekki yfir aðra hafin, allir eiga sinn rétt. Sumir dýrka náttúruna og vilja friða hana og blása svo út þegar kemur mynd af lambi sem tófan er búin að ráðast á. Þá heitir þetta dýrbítur og á að drepa allar tófur, en í hinu orðinu á náttúran að vera óskert. Við skiljum ekkert í því að verið sé að drepa öll villtu dýrin í Afríku og um leið og það kemur ísbjörn hér á land þá er hann drepinn. Hvalveiðar, við veiðum hvali af því að þeim fjölgar svo og éta allan fiskinn frá okkur segja sumir, en náttúran á að vera óskert segja þeir í hinu orðinu. Einhver hreytir út úr sér að rússneska rétttrúnaðarkirkjan sé bla bla bla af því að Rússland er að setja sig uppá á móti samkynhneigðum. Hvernig var máltækið.... að hengja bakara fyrir smið... Allir hafa rétt á skoðunum og öll eigum við að virða lög þessa lands og á meðan það er gert þá erum við í góðum málum.

Hvernig væri að við færum að skrifa um aðbúnað aldraðra, húsnæðisvandamálin, öryrkja, skólakerfið, börnin, lögregluna, ofbeldi, launajafnrétti innan opinbera geirans og almennt, bankana og aðskilnað viðskiptabanka og fjárfestingabanka og fleira og fleira sem þarf að taka á. Hvernig væri að hætta að mála skrattann á vegginn yfir því sem er framandi og kynna sér hvernig sum þjóðfélög geta lifað í sátt og samlyndi með ólíkar trúarskoðanir. Hvernig væri að gefa öllum tækifæri á að koma sínum málum í viðunandi horf. Hvernig er með öryrkja, er ekki hluti af því að fólk þarf aðstoð til að komast í rétta vinnu þar sem það getur unnið við sitt hæfi, sumir geta unnið hluta úr degi við réttar aðstæður og myndi líða betur andlega að fá tækifæri að sjá sér farborða að hluta til. Atvinnulausir sem hafa misst kjarkinn að koma sér útá vinnumarkaðinn og vantar aðstoð til að komast af stað aftur. Eldri borgarar sem langar að komast á elliheimili þar sem er félagsskapur eða aðrir sem vantar smá aðstoð til að geta verið heima í sínu umhverfi. Virkjum sköpunargleðina og finnum lausnir á þeim vanda sem fyrir er en blásum ekki út mál sem eru okkur framandi og gætu verið eitthvað af því að það eru einhverjir í öðrum löndum sem hafa önnur lög, sem eru ekki okkur að skapi. Í tíð Hitlers voru sett lög í Þýskalandi sem hægt er að kalla ólög en þeir sem óhlýðnuðust þessum ólögum voru að fremja refsiverðan verknað samkvæmt þeirra lögum, þó þeir væru að gera það sem rétt þykir á flestra mælikvarða. Gerum betra þjóðfélag með aðgerðum sem eru til bóta fyrir alla sem þurfa á því að halda.  

Verkfall grunnskólakennara

Verkfall

Verkfall grunnskólakennara er ekki sama og verkfall framhaldsskólakennara. Þetta eru tveir aðskildir hópar og því ekki grunnskólakennurum að kenna þeir hafi verið jafn illa launaðir og ákveðið að fara í verkfall. Grunnskólakennarar eru búnir að bíða þolinmóðir í 2 ár eftir að nýjir samningar verði gerðir en þolinmæði þeirra á þrotum.

Hverjum er um að kenna?

Margir foreldrar fussa og sveia yfir því að þurfa að taka sér frí, taka af sumarfríinu, af því þau eiga barn sem getur ekki verið eitt heima og ekki hægt að taka barnið með í vinnuna og ég skil vanda þeirra vel. Allt þessum bölvuðum kennurum að kenna. En hvers vegna er skuldinni alltaf skellt á þann sem fer í verkfall? Af hverju stendur fólk ekki upp og segir „við viljum að sveitarfélögin greiði kennurum mannsæmandi laun"? Af hverju stendur fólk ekki upp og segir „nú eru að koma kosningar og við kjósum bara það lið sem vill mannbætandi stefnu"?

Hengja bakara fyrir smið

Af hverju er verið að nota fötluð börn sem refsivönd á kennara? Þeir eru svo slæmir að gefa ekki undanþágu, skrifar einhver kona og fleiri taka undir „vúúúúúú hvað kennarar eru slæmir og ómannúðlegir". Hvaða bull er þetta, er þetta ekki sveitarfélaginu að kenna? Er það ekki samfélagið sem leggur meiri áherslu á annað? Eiga kennarar að gefa einum hópi undanþágu þegar það er sveitarfélaginu að kenna að ekki er staðið betur við bakið á þeim sem eiga fötluð börn. Þetta er ekki eini hópurinn sem hefur það slæmt, það eru langveik börn, börn sem þjást af krabba eða öðru sem foreldrar hafa þurft að hætta vinnu til að geta séð um barnið og fá ekkert fyrir eða mjög lítið. Það eru ekki bara fötluð börn sem líða vegna verkfalls, það eru svo margar ástæður fyrir því að foreldrar þurfa að vera heima, t.d. því þau hafa engan að leita til um hjálp og jafnvel  langt komið með sumarfríið í veikindi barnsins. En hvað eiga þá kennarar að hætta við verkfall af því að samfélagið styður ekki við bakið á þeim sem þurfa á hjálp samfélagsins að halda?

Okkar val

Hvernig væri að hætta þessu væli alltaf hreint og taka lífinu eins og það er, ekki eins og við vildum að það væri. Hvernig væri að horfa framan í sjálfan sig og spyrja sjálfan sig, hvað ætla ég að kjósa í næstu sveitastjórnakosningum? Hvernig er stefna flokkanna og hver er mín reynsla af þeirri stefnu síðustu 4 árin? Í hvað hafa peningar sveitarfélagsins farið? Snýst rekstur sveitafélagsins um fjárfestingar og atvinnurekstur sem er ekki að borga sig? Eru sveitarfélögin að gambla með peninga og eyða í eitthvað sem hefur ekkert að gera með að vera í verkahring sveitarfélaga?

Hættum að láta eins og sveitastjórnarmenn séu eitthvað sem er óháð okkur sjálfum. Við erum sveitarfélagið, við ráðum hvernig við viljum hafa þetta. Hættum að hugsa um sveitarfélagið sem einhverja stofnun sem hefur sjálfstæðan vilja. Þjóðfélagið er eins og við gerum það og allir þeir sem sitja við stjórnvölinn eru manneskjur ekki vélmenni.

Flótti úr stéttinni

Grunnskólakennarar eru með skammarleg laun og ef við greiðum ekki laun sem hægt er að lifa af þá fara góðu kennararnir í eitthvað annað, skipta um starfsvettvang, flytja erlendis. Konan mín er kennari og hún sagði áðan, hvernig væri að fara til Svíþjóðar, þar fær maður helmingi hærri laun og getur verið stoltur af starfinu sínu. Henni var boðið rúmar 30.000 sænskar krónur fyrir leikskólakennarastarf í Stokkhólmi í fyrra.  Við hefðum geta greitt leigu, mat og rekstur fjöskyldunnar fyrir hennar laun og megnið af mínum launum til að greiða inná sparireikning eða ferðareikning eða til að greiða niður skuldir. Og þá segir einhver „ af hverju drullið þið ykkur ekki þá"? Hmmm, svara ég þá, og flýja af hólmi, vandamálið hverfur ekki fyrir það, ég er íslendingur og vill að kennarar geti verið stoltir af laununum, fyrir sitt starf og geti haft í sig og á.

Launin

Við vitum öll hversu mikilvægt það er að hafa góðan kennara, við höfum öll verið í skóla og eflaust lent á kennara sem var leiðinlegur og nennti varla að sinna starfinu sínu. Við endum með „grömpí" kennarastétt ef þau geta ekki lifað af laununum sínum eins og aðrar menntastéttir. Við erum að tala um 5 ára háskólanám. Jafn langt og lögfræðinám, lengra en viðskiptafræðinám, lengra en iðnmenntun en hvar liggja launin? Jú, ómenntaður starfsmaður í verslun telst ekki vel borgaður ef hann er með jafnhá laun og kennari svo einhvað sé nefnt.

Ég styð launakröfu kennara og tel að samfélagið hafi neytt þá útí þessar verkfallsaðgerðir og því er það okkar verk að þrýsta á sveitarstjórnarfólk að semja sem fyrst.

 

Er stefnubreyting stjórnmálaflokka og svik við kjósendur orðin hefð?

Fyrir þarsíðustu kosningar var VG einn þeirra flokka sem fékk fjölda atkvæða vegna ótvíræðrar stefnu sinnar í Evrópumálum. Gefið var út skýrt og greinilega fyrir kosningarnar að flokkurinn myndi ekki styðja aðildarumsókn að ESB. Sem einn af sigurvegurum kosninganna virtist eins og atkvæðamagnið og setan í ríkisstjórn, hafi stígið þeim til höfuðs, því þremur mánuðum eftir kosningar var 180 gráðu stefnubreyting og VG allt í einu orðið hliðhollt aðildarumsókn. Þann 21. júlí 2009 birtist grein í Smugunni eftir Hjörleif Guttormsson þar sem hann gerir grein fyrir afstöðu flokkanna fyrir kosningar og hvernig VG, þremur mánuðum eftir kosningar, snýr baki við kjósendum. ( Sjá Hér)

Síðan þá hefur margt gerst, nýjar kosningar og kjósendur sýndu svart á hvítu að þú svíkur ekki kjósendur og VG tapaði miklu fylgi, trúlega að hluta til vegna stefnubreytingar sinnar en einnig vegna setu sinnar í ríkisstjórn og vonbrigði fólks við lausn ríkisstjórnarinnar á erfiðu verkefni. Í kosningunum 2013 hlaut VG 7 þingmenn en hafði verið með helmingi fleiri þingmenn eða 14, eftir kosningarnar 2009. (sjá hér)

Nú er komin fram þingsályktunartillaga um að draga ESB umsóknina til baka. Hætta við ferlið án þess að leyfa þjóðinni kjósa um það í þjóðaratkvæðagreiðslu. En hverju var lofað fyrir kosningar í þeim efnum?  Í DV 23. febrúar 2013 (sjá hér) kemur skýrt fram að Sjálfstæðisflokkurinn samþykktil á landsfundi að draga umsóknina til baka og sækja ekki aftur um nema eftir að þjóðaratkvæðagreiðsla hefur gefið svar um vilja þjóðarinnar.  Samt sem áður var, samkvæmt DV, lofað í kosningabæklingi á heimasíðu Sjálfstæðisflokksins að fólkið myndi kjósa um það í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort haldið yrði áfram ESB viðræðum (Sjá hér). Þennan bækling mun vera búið að fjarlægja af síðunni. Í stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins fyrir síðustu kosningar kemur skýrt fram hverju flokkurinn lofar. Þar stendur (sjá hér) „Sjálfstæðisflokkurinn telur hagsmunum Íslands betur borgið utan Evrópusambandsins en innan - þjóðin tekur ákvörðun um aðildarviðræður við ESB í þjóðaratkvæðargreiðslu á kjörtímabilinu.“

Hvað getum við sagt um þetta. Jú, Sjálfstæðisflokkurinn lofaði að halda þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir kosningar en var að öðru leyti skýr í sinni afstöðu um að slíta viðræðunum. Hér er að vísu kosningasvik og jú stefnubreyting miðað við það sem lofað var. Spurningin er af hverju er ekki hægt að standa við einfalda hluti. Hvað er það sem fær heilan flokk að breyta afstöðu sinni þegar búið er að ganga til kosninga og þingmenn eiga að framfylgja því sem þeir lofuðu að standa fyrir?

Niðurstaða mín er því sú, að þó svo að Sjálfstæðismenn hafi svikið það loforð sem gefinn var út fyrir kosningar þá sé það ekki eins alvarleg svik og þegar VG setti stafina sína við umsókn að ESB. Augljóst er að sjálfstæðismenn voru ekki á eitt sáttir um hvort halda ætti atkvæðagreiðslu um slit viðræðna eða hvort aðeins ætti að halda þjóðaratkvæðagreiðslu við upphaf nýrra viðræðna.  

Trúlega er hvergi hægt að finna eitt lagaákvæði um það að ólöglegt  sé að beyta fólki blekkingum með innihaldslausum kosningaloforðum nema í lögum um kosningar til Alþingis nr. 24/2000 en þar má meðal annar finna í a. lið 117. gr.  „að bera á mann fé eða fríðindi til að hafa áhrif á hvort hann greiðir atkvæði eða hvernig hann greiðir atkvæði, að svipta mann eða ógna manni með sviptingu atvinnu eða hlunninda í sama skyni, að heita á mann fé eða fríðindum ef kosning fari svo eða svo, að torvelda öðrum sókn á kjörfund eða til utankjörfundarkjörstaðar, svo og að beita þvingunarráðstöfunum í sambandi við kosningar“.

Þetta ákvæði tekur ekki á loforði eins og um það hvort það sé saknæmt að lofa þjóðaratkvæðagreiðslu og svíkja það svo eða hvort lofað sé að sækja ekki um aðild að ESB en gera það samt.  Því er hægt að segja að hér erum við að tala um siðferði, heiðarleika og traust og hvort þingmenn standi undir því. Hingað til virðist það ekki hrjá nokkurn þeirra þingmanna sem sitja á Alþingi þó svo að maður eigi ekki að alhæfa. Ég minni þingmenn bara á að þeir eiga að fara eftir sinni eigin sannfæringu en í 48. gr. Stjórnarskrárinnar segir: „Alþingismenn eru eingöngu bundnir við sannfæringu sína og eigi við neinar reglur frá kjósendum sínum.“  Þetta hlýtur því að eiga líka við það að þingmenn séu ekki bundnir við það sem þingflokkurinn ákveður ef það sé á móti sannfæringu tiltekins þingmanns.

Er krónan þrándur í götu þess að hagsmunir útflytjenda og launþega séu þeir sömu?

Verðbólga, stýrivextir, evra, kaupmáttur

Samkvæmt Wikipedia er verðbólga skilgreind, sem hækkun vöru og þjónustu yfir einhvern vissan tíma. Ef við hugsum okkur svo gjaldmiðla, en samkvæmt Wikipedia, skipt niður í frjálsa gjaldmiðla ( ekki viss að þetta orð sé notað) og þá er dæmi tekið um bandaríkjadal (dollar),  að hluta til frjálsir gjaldmiðlar en það er þegar t.d. gjaldeyrishöft eru til staðar og svo stýrða gjaldmiðla þ.e ófrjálsa þar sem öllu er stýrt.

Krónan

Hér fer styrkleiki gjaldmiðilsins fer þá eftir því hvað Seðlabankinn leyfir að skipt sé t.d. í erlendan gjaldmiðil en sé minni eftirspurn eftir krónunni en framboð lækkar gengið. (einfölduð útgáfa því fleira kemur til eins og vextir og fleira). Þetta er í raun og veru eins og hver önnur vara. Eftirspurn stýrist af því t.d. þegar einhver á evrusvæði vill kaupa fisk þarf sá á endanum að skipta því í íslenskar krónur nema það sé t.d. fjárfest erlendis fyrir söluverðið. Hér ætlum við að skipta öllu í krónur. Ég sel fisk fyrir milljarð og eftirspurn eftir krónunni eykst en svo þarf einhver að kaupa inn vörur að utan fyrir milljarð. Eftirspurn eftir evrum eykst og krónan er því kominn í sama gengi og áður. Hér er þó hægt að segja að þetta er rosaleg einföldun en í stórt sett er þetta málið. Vandamálið aftur á móti er það að við seljum út minna en við kaupum inn og því lækkar eftirspurn eftir krónum og gengið fellur.

Seðlabankinn á aftur á móti leik á borði og heldur stýrivöxtum háum hér til að John Smith sem á evrur í breskri fjárfestingu, selji fjárfestinguna sína eða noti fjármagn að kaupa krónur og fyrir þær kaupir sér húsnæði sem virðist vera að hækka og hækka í verði. Honum er í raun og veru alveg sama hvort húsnæðið hækki mikið því Seðlabankinn bauð honum frábær kjör þegar hann keypti krónurnar. Hann fékk magnafslátt, ef hann keypti krónur fyrir meira en 100 þúsund evrur fengi hann 20% afslátt af krónunum. Hann hikar ekki, þetta gerir fjárfestingu hans hér, nokkuð pottþéttan gróða, eða svo gott sem. Hann skiptir inn evrunum og því eykst eftirspurn eftir krónum og gengið styrkist. John vonast til að gengið styrkist enn meira, því þegar hann svo 5 árum seinna ætlar að selja það sem hann keypti hér og nota peninginn í að kaupa sér snekkjuna sem honum langaði í þá fær miklu fleiri evrur en hann nokkurn tíma skipti inn. Hann á 20% fleiri krónur vegna þess að hann fékk afsláttinn og hann var búinn að segja nokkrum vinum sínum frá þessu og krónan styrktist enn frekar. En svo þegar hann og allir vinir hans selja íbúðirnar sem þeir keyptu og vonandi verða gjaldeyrishöftin hætt, mun hann græða rosalega og gengi krónunnar lækka eftir að hann er búinn að skipta öllu sínu.

Allt er þetta ekki svona einfalt og einfaldað mjög en stórt sett þá virkar þetta svona.

Hvað er þá hægt að gera til að auka styrk krónunnar? Jú, við gætum fjölgað þeim búgreinum, þar sem hægt er að flytja út þær vörur sem eru framleiddar. Við getum líka unnið þær vörur sem við erum að flytja út, t.d. selt út unninn fisk í stað þess að flytja út óunninn fisk, búið til allskonar rétti ef við erum bara að tala um fiskinn. Grænmeti væri hægt að rækta í tonnavís, blóm, vinna eitthvað úr álinu sem er framleitt hér og fleira og fleira sem er verið að flytja út. Við það eitt að við séum með meira sem er flutt út heldur en inn þá eykst eftirspurnin eftir krónunni. Um leið og gengið okkar styrkist þá ætti verðbólga að minnka því við gætum keypt innflutta vöru fyrir lægra verð, nema kaupmaðurinn sjái sér leik á borði og hækki álagninguna. Kaupmáttur launanna myndi hækka og við fara að hafa það betra.

Hagmunir útflytjandans og launþegans

Hvers vegna er þetta ekki þá gert, hversvegna eru stjórnvöld ekki æst í það að auka útflutning og beina öllum styrk að því að efla útflutning?

Er það ekki lausnin á því sem við erum að stefna að?

Nei, ekki fyrir þann sem er að flytja út vöru. Þeir sem selja íslenska vöru og fá greitt í erlendri mynt geta þegar gengið er lágt, greitt launin með íslenskum krónum, en þeir fá fleiri krónur fyrir hverja evru þegar gengið er lágt og eftir situr gróði. Þegar gengið er hátt þ.e. krónan sterk þá fá þeir færri krónur fyrir hverja evru og lítið eftir til að setja í gróða þegar búið er að greiða launin. Svo hagsmunir útflytjandans og launþegans eru ekki þeir sömu.

Þannig að hér er hægt að segja það að útflytjandi vill ekki að krónan styrkist of mikið því þá verður hagnaðurinn minni. Útflytjandinn græði því í raun lítið á að vinna vöruna hér, þarf þá að ráða fleira fólk og þó hann fái hærra verð fyrir vöruna þá smá saman styrkist krónan við það að allt í einu er farið að flæða inn meiri gjaldeyrir en út svo hann sleppir því bara að flytja svona mikið út og heldur sínum hlut.

Kerfið er ekki svo flókið ef við einföldum það niður og látum ekki fjármálasnillingana rugla okkur með öllum þessum frösum og flækjustigum.

Hagsmunir útflytjandans og launþegans með evru sem gjaldmiðil

Hvernig væri þetta aftur á móti ef við hefðum evru?

Jú, þá væru hagsmunir launþegans og útflytjandans þeir sömu. Útflytjandinn fær greitt í evrum og greiðir launin í evrum og því meira sem útflytjandinn flytur út því meira græðir hann, hann getur ekki lengur treyst á það að gengið sé honum í hag og því leggur hann allt kapp á það að framleiða sem mest af dýrri vöru sem hann fær mikið fyrir. Þannig er það allt í einu orðinn hagur útflytjandans að framleiða og flytja út meira og meira og því stærri líkur á því að jafnvægi komist á verðmæti útflutnings og innflutnings.  Launþeginn fær meiri vinnu eða fleiri fá vinnu og vöruverð og kaupmáttur launanna verður svipaður mánuð eftir mánuð.

Stýrivextir

Stýrivextir gætu þá lækkað því þá er ekki lengur þörf á því að fá inn meira magn af peningum. Verðlag væri stabílara og verðbólga því í lágmarki. 

Niðurstaða 

Vill taka það fram að það er hægt að halda hér miklu lengra áfram með pælingar og taka fleiri þætti inní þetta en þetta er mín skoðun og eflaust ekki allir sammála því,,, hvað ef og hvað ef???

Evra eða annar erlendur gjaldmiðill sem við verslum mikið með, gerir það að verkum að frá því að hafa andstæða hagsmuni þegar krónan er við völd þá verða hagsmunir útflytjandans og launþegans þeir sömu þegar gjaldmiðillinn er sá sami sem útflytjandinn og launþeginn fá. Hagsmunir þjóðarinnar verður því einnig sá sami við erlenda mynt.   

 

Er stjórnin að blekkja þjóðina og öfugt?

Hef àkveðið að gerast ESB sinni því hér ræður ríkjum auðmannsmafía sem ætlat að gera okkur að þrælum. Hver gefur LÍÚ makrílkvóta uppá fleiri milljarða og lækkar barnabætur. Hver gefur LíÚ afslátt af álögðum veiðigjöldum uppá fleiri milljarða og sveltir sjúkrahúsin? Hver nær að heilaþvo 52% þjóðarinnar með loforðum um endurgreiðslu af feik hækkun. (Seðlabankinn hækkaði stýrivexti útaf engu tilefni þegar hrunið varð til að hækka höfuðstól lána svo bankarnir næðu sér á strik) almenningur borgaði því flest fyrirtæki hafa óverðtryggð lán. Hver vill að almenningur taki lífeyrissparnaðinn sinn og greiði inná lánin svo bankinn fái örugglega sitt og eigendur skuldabréfanna, hrægammasjóðirnir, fá enn meira fyrir bréfin því greiðsluvilji almennings eykst við að fórna lífeyri fyrir að bjarga hrægömmunum svokölluðu. Og snjóhengjan eykst. Hversvegna eiga þessar stofnanir fleiri þúsund tómar íbúðir og leiguverð hækkar og hækkar svo eftirspurn eftir íbúðum eykst og íbúðarverð hækkar og vúpps þú skuldar ekki lengur eins stórt hlutfall lengur. Hmmm skuldar allt í einu 90% í stað 110% en borgar samt sama af lánum eða örlítið meira í hvert skipti. Hver treystir á að láta íbúð standa tóma nema sá sem veit að verð hækkar og þá verður selt og verð lækkar og veð fer yfir 100% á ný. Hver leikur sér að góðmennsku fólks og hendir til þeirra krónum og tekur milljónir í staðinn? Hver skattleggir banka fleiri ár í röð svo bankinn hækkar mismun á inn og útlánavöxtum og gjöld  til að ná skattinum af viðskiptavinum. Hvers vegna eykst fjöldi fátæks fólks? Hvers vegna hrósar Vigdís Hauks sér af því að fólk á suðurnesjum geti farið og leitað hjálpar hjá matargjafastöðum þegar þetta eru sjálfboðaliðastaðir. Hvers vegna er svona mikil fíkniefni í umferð og um leið fækkað í tollinum? Hversvegna eru þingmenn svona mikið erlendis í stað þess að vinna á þinginu? Hvers vegna eru þingmenn eins og þingmenn pírata þagnaðir? Hvað er það sem fær stjórnarandstöðuna til að þegja? Hvers vegna er gert gys af þeim sem skoða málin frá öðru sjónarhorni? Og síðast en ekki síst, hversvegna þykist þjóðin hafa það slæmt en allir eru að fara erlendis að versla og koma með drekkhlaðnar töskur tollfrítt til landsins? Er þetta millistéttin? Eða eru þessir sem hafa það svo slæmt kannski bara lítill hópur einhleyps fólks eða atvinnulausra og öryrkja? 

Hlakka til að sjá verðtrygginguna tekna úr sambandi

Verður gaman að sjá verðtrygginguna tekna úr sambandi og sérstaklega nú eftir þessa leiðréttingu ríkisstjórnarinnar. Mín spá er að verði hún ekki tekin úr sambandi fljótlega munu fjármálaöflin hafa áhrif á verðbólguna til að ná til baka því sem af þeim er tekið með skattlagningu. 

Verði verðtryggingin tekin úr sambandi verður þetta virkileg og varanleg bót. Hlakka til að sjá framhaldið og þó afleyðingar þessara aðgerða eigi eftir að koma í ljós þá er samt virðingarvert að eitthvað sé gert.  

Nýr rektor á Bifröst

Þann 24. júní fóru fram rektorsskipti við Háskólann á Bifröst. Við keflinu tók Viljhjálmur Egilsson sem vart þarf að kynna fyrir landsmönnum en hann lætur að störfum sem framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins. Hann á glæstan feril að baki og ég er ekki í vafa um að reynsla hans í hinum mismunandi störfum og færni hans sem stjórnanda mun koma sér vel á Bifröst. Ég hlakka til að fylgjast með þessum reynslubolta og orkubolta því hugurinn er mikill og eftir stutt spjall við hann er ekki annað hægt en að segja að nóg er af hugmyndum og vilja.

Sem aðstoðarrektor hefur verið ráðin Anna Elísabet Ólafsdóttir en hún er með doktorsgráðu í lýðheilsufræðum frá Brunel University í London. Ég þekki hana ekki neitt og því ekki mikið um hana að segja annað en að spennandi að fá ferska vinda í Háskólann og ekki spurning að það verður styrkur fyrir skólann að fá inn tvo doktorsmenntaða starfsmenn í skólann. 

Fráfarandi rektor Bryndís Hlöðversdóttir og aðstoðarrektor Jón Ólafsson mundu halda áfram að starfa við skólann svo Bifrestingar missa þau ekki burtu nema að hluta til. Þau hafa gert góða hluti og geta verið stolt af sínum verkum við skólann. Ég veit að flestir eru sammála mér að þau hafa náð góðum árangri í sínum störfum og við kveðjum þau með söknuði. Gleðin er þó söknuðinum yfirsterkari því að við fáum tvo sterka einstaklinga sem viðbót í skólann og höldum þeim sem fyrir eru.